Zgodnie z Rozporządzeniem MEN z 2019 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.
Zatem każdy nauczyciel na podstawie analizy dokumentacji ucznia, jego wytworów, analizy sprawdzianów, postępów, ale także na bazie obserwacji i konsultacji z innymi nauczycielami i specjalistami dostosowuje wymagania edukacyjne.
Podstawowym celem dostosowania wymagań jest przede wszystkim wyrównanie szans edukacyjnych uczniów oraz zapobieganie wtórnym zaburzeniom sfery emocjonalno-motywacyjnej.
Dostosowanie polega przede wszystkim na modyfikacji procesu edukacyjnego, umożliwiającego uczniom sprostanie wymaganiom.
Obszary dostosowania obejmują między innymi:
– warunki procesu edukacyjnego tj. zasady, metody, formy, środki dydaktyczne, pomoce dydaktyczne…
– organizację procesu nauczania (dostosowanie przestrzeni klasowej, dobór sprzętu, akcesoriów, wyeliminowanie dystraktorów, np. posadzenie ucznia słabosłyszącego w pierwszej ławce),
– warunki i sposoby sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności (metody i formy sprawdzania wiedzy i umiejętności i odpowiednio skonstruowane kryteria oceniania).
Plakat wykonany w Canva.
Dla kogo zatem konstruujemy dostosowania?
- dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – na podstawie tego orzeczenia oraz ustaleń zawartych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym,
- posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania – na podstawie tego orzeczenia;
- posiadającego opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się lub inną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, wskazującą na potrzebę takiego dostosowania – na podstawie tej opinii;
- nieposiadającego orzeczenia lub opinii wymienionych w pkt 1–3, który jest objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole – na podstawie rozpoznania indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia dokonanego przez nauczycieli i specjalistów;
- posiadającego opinię lekarza o ograniczonych możliwościach wykonywania przez ucznia określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego – na podstawie tej opinii.
Dostosowania konstruowane przez nauczycieli powinny dotyczyć głównie form i metod pracy z uczniem, zdecydowanie rzadziej treści nauczania.
Nie mogą polegać na takiej zmianie treści nauczania, która powoduje obniżanie wymagań wobec uczniów z normą intelektualną. Nie oznaczają pomijania zagadnień zawartych w podstawie programowej, tylko ewentualne realizowanie ich na poziomie wymagań koniecznych lub podstawowych.
Nie mogą prowadzić do zejścia poniżej podstawy programowej, a zakres wiedzy i umiejętności powinien dać szansę uczniowi na sprostanie wymaganiom kolejnego etapu edukacyjnego.
Przykłady zapisów dostosowań, które ułatwią pracę z uczniem ze SPE.
- Nie odpytywanie ucznia z czytania głośnego przed zespołem klasowym.
- Dzielenie zadań na etapy.
- Przygotowywanie i wykorzystywanie wklejek z dłuższymi notatkami.
- Wizualizacja treści i poleceń.
- Możliwość przeliczania i wykonywania zadań na konkretach.
- Naukę wiersza rozłożyć na fragmenty i zezwolić na zaliczanie częściami.
- Pozwalanie uczniowi na zapoznanie się z lekturą za pomocą audiobooków.
- Przygotowywanie planów aktywności i krótkich instrukcji.
- Odwoływanie się do znanych uczniowi sytuacji z życia.
- Pokazywanie użyteczności poznawanych treści i praca metodami poglądowymi.
- Praca z szablonami i schematami zadań.
Przykładowe dostosowania na lekcji matematyki w pracy z uczniem ze spektrum autyzmu w klasie 5.
Dostosowanie wymagań edukacyjnych dla ucznia klasy 5 ze spektrum autyzmu na lekcji matematyki może obejmować różne strategie, które uwzględniają specyficzne potrzeby i trudności, z jakimi może się spotkać uczeń. Oto kilka przykładów:
Indywidualne tempo pracy:
Uczeń może potrzebować więcej czasu na przetwarzanie informacji i rozwiązywanie zadań. Należy mu zapewnić możliwość pracy w wolniejszym tempie bez presji czasowej.
Dostosowanie zadań:
Zamiast zadań złożonych, uczeń może otrzymać uproszczone wersje zadań lub zadania podzielone na mniejsze etapy. To pomoże mu skoncentrować się na jednym kroku na raz.
Wsparcie wizualne:
Użycie schematów, obrazków, kolorowych kartek lub innych pomocy wizualnych może ułatwić zrozumienie i organizację pracy. Na przykład, różne kolory mogą być używane do oznaczania różnych etapów zadania.
Instrukcje krok po kroku:
Instrukcje powinny być jasne, konkretne i podzielone na małe kroki. Należy unikać skomplikowanego języka i skupić się na prostych poleceniach.
Ograniczenie bodźców rozpraszających:
Uczeń może pracować w miarę możliwości w cichym, spokojnym miejscu z minimalnymi bodźcami rozpraszającymi. Można rozważyć umieszczenie ucznia w innym miejscu w klasie lub użycie słuchawek wygłuszających.
Możliwość korzystania z pomocy technologicznych:
Uczeń może korzystać z kalkulatora, aplikacji edukacyjnych lub innych narzędzi technologicznych, które ułatwią mu wykonywanie obliczeń lub zrozumienie matematycznych konceptów.
Praca z nauczycielem współorganizującym:
Jeśli to możliwe, nauczyciel współorganizujący lub asystent może wspierać ucznia podczas lekcji, pomagając mu w zrozumieniu zadań, parafrazy dłuższych poleceń i organizacji pracy.
Przerwy na regulację sensoryczną:
Uczeń może potrzebować krótkich przerw, aby się wyciszyć lub dostymulować. Można wprowadzić system przerw, które uczeń będzie mógł wykorzystać w razie potrzeby.
Dostosowanie formy sprawdzania wiedzy:
Zamiast tradycyjnych testów, uczeń może prezentować swoją wiedzę w formie ustnej, przez rozmowę z nauczycielem, lub poprzez mniej stresujące formy sprawdzianów. Można wykorzystać sprawdziany z instrukcją, wizualizacjami lub lukami w tekście do uzupełnienia.
Wzmacnianie pozytywnych zachowań:
Uczeń powinien być regularnie wzmacniany za swoje osiągnięcia, nawet te najmniejsze. Warto wprowadzić system nagród lub punktów za dobrze wykonaną pracę lub zaangażowanie.
Jakie dostosowywać wymagania edukacyjne w pracy z uczniami z dysleksją rozwojową, jakie stosować zasady pracy, metody, kryteria oceniania i jakich narzędzi używać?\
– angażuj wszystkie zmysły ucznia, stosuj metodę polisensorycznego poznawania świata i uczenia się,
– bazuj na praktycznym działaniu,
– nowe treści wspomagaj wizualizacją, obrazami, modelami,
– pozwalaj pracować na konkretach,
– daj możliwość korzystania na lekcji ze słownika ortograficznego,
– wykorzystuj fiszki wyrazowe i liczbowe w procesie zapamiętywania obrazu liczby, litery, wyrazu,
– wybierz odpowiednią czcionkę do przygotowywania notatek, tekstów źródłowych, testów itd,
– oceniaj za wiedzę i treści merytoryczne na sprawdzianach i kartkówkach, a nie za błędy ortograficzne czy gramatyczne,
– oprócz pomocy tekstowych stosuj pomoce wizualne i werbalne,
– nie odpytuj wyrywkowo bez uprzedzenia,
– daj więcej czasu na przygotowanie odpowiedzi,
– pozwól na poznawanie lektur poprzez audiobooki,
– wdrażaj do rysowania notatek graficznych,
– wykorzystuj mapy myśli,
– podkreślaj ważne treści, hasła do zapamiętania flamastrami,
– dziel zadania na etapy,
– pozwalaj na stosowanie wklejek na z ważnymi informacjami zamiast pisania długich notatek,
– stosuj plany aktywności, instrukcje i organizery,
– ćwicz pisanie na bazie szablonów,
– przygotuj teksty z lukami,
– ćwicz czytanie i nazywanie liczb wspak, niech uczeń tworzy węże liczbowe, piramidy liczbowe itd.
– pozwalaj na korzystanie z liczydła i kalkulatora w skrajnych przypadkach,
– sprawdzaj przyrost wiedzy za pomocą wypowiedzi ustnych, praktycznego działania, testów jednokrotnego wyboru, zadań z lukami,
– daj więcej czasu na odpowiedź,
– pozwalaj na etykiety z wyrazami z trudnościami ortograficznymi, z których uczeń może skorzystać,
– doceniaj wkład pracy,
– oceniaj za tok myślenia, a nie za sam wynik zadania,
– stosuj zabawy z rymami,
– wykorzystuj wyliczanki i zabawy z liczbami,
– należy stosować krótkie, konkretne polecenia i dać uczniowi czas na
ich przetworzenie, ewentualnie sprawdzić zrozumienie,
– uczeń z dysleksją powinien używać ścieralnego długopisu, aby mógł poprawiać błędy,
– nie należy prosić o głośne czytanie, podchodzenie do tablicy, literowanie słów,
– nie należy oceniać pisowni, charakteru pisma,
– w niektórych tylko przypadkach sprawdzi się wydłużanie czasu na wykonanie zadania( większość uczniów krótko skupia uwagę na zadaniu, szybko się męczy, stąd to dostosowanie może się nie sprawdzić),
– wzmacniaj, nagradzaj, chwal nawet za małe postępy.
Uzupełnieniem podstawowych aktywności i działań będą z pewnością:
– Ćwiczenia usprawniające analizator wzrokowy.
– Ćwiczenia usprawniające analizator słuchowy.
– Ćwiczenia redukujące zaburzenia lateralizacji i orientacji w przestrzeni.
– Ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej i zdolności grafomotorycznych.
– Ćwiczenia na czytanie ze zrozumieniem.
– Ćwiczenia ortograficzne.
Pomoce będą z pewnością:
– karty do gry
– karty dobble
– fiszki
– gry planszowe
– plansze spinnerowe
– kostki opowieści
– sygnalizatory
– generatory karty pracy
Jak dokumentujemy dostosowania wymagań edukacyjnych?
Szkoła ma autonomie, ale musi posiadać dokumentację potwierdzającą dostsotwanie wymagań przez wszystkich nauczycieli uczących danego ucznia, wymagającego takiego wsparcia.
– Szkoła może konstruować arkusze wymagań edukacyjnych, które znajdują się w teczce ucznia.
– w IPEcie u uczniów z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.
– W dzienniku.
Z przykładami dostosowań zapoznajemy ucznia i rodziców.
Przykłady dostosowanych materiałów interaktywnych wykonanych w aplikacji genially tutaj
arew%E2%80%94%20Odzyskano.png)
Fantastycznym sposobem na dostosowanie są gry planszowe i plansze spinnerów, których w swoich zasobach mamy już sporo i opisałyśmy je tutaj
Skutecznym sposobem na dostosowanie wymagań są spersonalizowane i dostosowane karty pracy, zadania i ćwiczenia. Dużym ułatwieniem są bezpłatne generatory kart pracy, które pozwalają na przygotowanie zadań na miarę możliwości ucznia.
Na blogu prezentujemy szereg generatorów kart pracy, które opisujemy TUTAJ
Jeśli szukasz wsparcia szkoleniowego zajrzyj TUTAJ
Print Friendly, PDF & Email
- Dzień Chłopca- prezent od serca - 19 września 2024
- Jak rozmawiać z uczniami o sytuacjach kryzysowych, w tym o powodzi? - 18 września 2024
- Dostosowanie wymagań edukacyjnych w pracy z uczniami ze SPE - 15 września 2024