Wojna w Ukrainie – jak i o czym rozmawiać z uczniami?

Część z nas już przez ostatnie dwa dni doświadczyła rozmów z uczniami na temat wojny w Ukrainie, część wróci w poniedziałek do pracy (po feriach) w nowej rzeczywistości. Dopiero co zaczęliśmy się przyzwyczajać do sytuacji związanej z pandemią, oswoiliśmy jeden lęk, a tu pojawia się kolejne zagrożenie, nowy lęk, nowe „nieznane” i „niepewne”. Jako nauczyciele nie możemy pozostać obojętni wobec potrzeb naszych uczniów, gnać dalej z programem, kiedy świat wymaga od nas zatrzymania się i rozmowy – o czym i jak więc rozmawiać?

W swojej pracy spotkacie uczniów, którzy sami będą rozpoczynać rozmowę na temat wojny i takich, którzy nie będą chcieli rozmawiać w ogóle, którzy będą szukali bezpiecznej przestrzeni, ucieczki od rzeczywistości, ułamka normalności. Naszym zadaniem będzie zadbać o jednych i o drugich. W naszych klasach może pojawić się szereg zachowań – od agresji i buntu, przez błaznowanie, po zamknięcie w sobie. Każde z tych zachowań, szczególnie jeśli nie jest dla danego dziecka typowe, wymaga naszej uwagi i reakcji. Jako dorośli mamy wypracowane (lepsze lub gorsze) mechanizmy radzenia sobie ze stresem. Uczniowie nadal jednak uczą się tego, szukają najskuteczniejszych dla siebie narzędzi rozładowania emocji i opanowania lęku, ich niedojrzały mózg nie wie jeszcze jak radzić sobie z takimi bodźcami. Dla jednych będzie to wylewanie wszystkiego na zewnątrz – w postaci rozmowy lub agresji, a inni przeżywać będą w środku. Warto jednak zadbać, aby u każdego emocje te miały ujście – długotrwałe intensywne emocje i stres prowadzić bowiem mogą do szeregu chorób somatycznych. Nie ma jednego przepisu, jednej metody, która zadziała w każdym przypadku – jedynym wyjściem jest słuchanie, rozmowa i zapewnienie specjalistycznej pomocy wtedy, kiedy jest to konieczne. 

 

Jak rozmawiać?

  • językiem dostosowanym do wieku, nazywając rzeczy po imieniu, ale z wrażliwością na emocje naszych uczniów. To pokolenie, które rzadko ma rodzinę, która pamięta wojnę, może mieć romantyczne wyobrażenia na ten temat lub znać dramatyczne historie z przekazów rodzinnych. Historie przekazywane w domach mogą być też różne – pamiętajmy, że historia polsko-rosyjska i polsko-ukraińska nie jest jednoznacznie pozytywna lub negatywna. Te przekazy mogą wpływać na to, jak uczniowie postrzegać będą to, co się dzieje teraz w Ukrainie.
  • o konkretach, na podstawie rzetelnych informacji ze sprawdzonych źródeł – nie dyskutujmy o teoriach spiskowych, nie polaryzujmy, nie podsycajmy emocji, których i tak jest już dużo, pokażmy natomiast uczniom jak odróżniać fakty od mitów. Nie jesteśmy w stanie ich całkowicie odciąć od wiadomości, nauczmy ich więc je weryfikować.
  • autentycznie – bądźmy świadomi własnych reakcji emocjonalnych, zadbajmy najpierw o siebie (“zasada maski w samolocie”), nie udawajmy, że nie jest to dla nas łatwe emocjonalnie.
  • nazywając emocje swoje i uczniów (smutek, złość, frustracja, niepewność), pomóżmy uczniom zrozumieć te emocje i pokażmy jak konstruktywnie sobie z nimi radzić.
  • dbając o przestrzeń do rozmowy – otwartej i bez dyskryminacji, może się zdarzyć, że mamy w klasie (nawet nie wiedząc o tym) uczniów, którzy pochodzą lub mają rodzinę po obu stronach frontu, reagujmy  na zachowania wskazujące na uprzedzenia i prowadzące do eskalacji agresji wobec którejkolwiek ze stron. Własnym przykładem pokażmy uczniom w jaki sposób rozmawiać z poszanowaniem godności drugiej osoby.

 

Wszystkie wskazówki o tym jak rozmawiać w postaci infografik zebrała dr Barbara Ostrowska, psycholog – wersja do wydrukowania

[pdf-embedder url=”https://superbelfrzy.edu.pl/wp-content/uploads/2022/02/Radzenie-sobie-ze-stresem.pdf” title=”Radzenie sobie ze stresem”]

 

O czym rozmawiać?

Przede wszystkim o emocjach – o tym jak się uczniowie czują w tej sytuacji, o ich potrzebach jeśli chodzi o wsparcie i odreagowywanie. Wsłuchajmy się w potrzeby naszych uczniów. Warto porozmawiać z nimi o strefach wpływu – są rzeczy, które kontrolujemy, na które mamy wpływ, ale są również takie, które musimy odpuścić, ponieważ leżą poza naszą kontrolą – i tu mieści się zarówno pandemia, jak i wojna.

Po drugie rozmawiajmy o sposobach radzenia sobie ze stresem – pokażmy uczniom jak pozytywnie radzić sobie ze stresem, poszukajmy metod, które pasują każdemu z nich z osobna – na jednych może pozytywnie zadziałać medytacja, inni będą woleli pisać pamiętnik albo wspólnie stworzyć dziennik nadziei i obaw, jeszcze inni będą potrzebowali rozmowy, wysiłku fizycznego lub wspólnego działania na rzecz uchodźców – wspólnie z uczniami zastanówmy się czego potrzebują. 

I po trzecie rozmawiajmy o tym jak weryfikować źródła informacji i czemu służy dezinformacja. Uczniowie w ostatnich dniach mogą być bombardowani informacjami, które niosa media. Poza rozmową ważne jest, aby pokazać jak zweryfikować informacje napływające z różnych serwisów. Konieczna rozmowa o nieudostepnianiu każdego zdjęcia, wiadomości bez choćby sprawdzenia pochodzenia informacji. 

Obecna wojna odbywa się również w cyberprzestrzeni, to nie tylko ataki hackerskie, ale też sianie dezinformacji.

Poniżej lista serwisów przygotowanych przez członków SIS Sekcja Informatyki Szkolnej 

WIADOMOŚCI artykuły, można zweryfikować w serwisach organizacji zajmujących się weryfikacją informacji:

OBRAZY, zdjęcia i grafiki można zweryfikować szukając ich źródeł przez serwisy:

NAGRANIA, relacje video można sprawdzić na in VID 

 

Coraz więcej pojawia się w sieci miejsc, gdzie prowadzone są wszelkiego rodzaju zbiórki (w tym pieniężne). W takich sytuacjach warto zaufać organizacjom, mającym doświadczenie w prowadzeniu pomocy takich jak (listę zebrała Barbara Ochmańska): 

Pojawiają się też oczywiście zbiórki mniejszych organizacji, aby je zweryfikować można skorzystać ze strony rejestr.io

Można też śledzić działania na terenie Ukrainy korzystając z map. Mapa, gdzie można zweryfikować aktualne informacje https://liveuamap.com/  Jeśli się nie wczytuje, należy ponownie wczytać sam adres.

Odwiedzane strony można również zweryfikować przeglądając ich archiwalne działania. Warto skorzystać z serwisów:

Materiały pomocne w pracy z uczniami w tej trudnej sytuacji zebrane przez SuperBelfrów – Jak rozmawiać z uczniami? dostępne na Wakelet

 

Autorzy:

dr Barbara Ostrowska – doktor psychologii, nauczyciel teorii wiedzy i psychologii, koordynator programu międzynarodowego IB DP w Międzynarodowym Liceum Ogólnokształcącym Paderewski w Lublinie. Trener i egzaminator Organizacji Matury Międzynarodowej IBO. W 2018 roku nominowana do nagrody Nauczyciel Roku, a w 2019 laureatka konkursu EduInspirator. Członek grupy SuperBelfrzy RP.

Beata ChodackaNauczycielka informatyki w V LO i SP 33 w Krakowie. Współtwórca zbioru zadań z informatyki exeBOOK. Współtwórca i współorganizator projektu „Klasa z ECDL”. Koordynator Merytoryczny w Centrum Mistrzostwa Informatycznego przy AGH. Ambasadorka Genially i Wakelet. Członek grupy SuperBelfrzy RP.

dr Barbara Ostrowska
Podoba się? Podziel się z innymi.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Time limit is exhausted. Please reload CAPTCHA.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment dwa is processed.