Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 roku w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach nakłada obowiązek objęcia uczniów pomocą psychologiczno-pedagogiczną na terenie placówki jeśli tylko tej pomocy potrzebują. Udzielana jest ona zarówno uczniom, jak i ich rodzicom przybierając różne formy. Każdy uczeń objęty wsparciem, winien mieć dostosowane sposoby pracy oraz metody podczas obowiązkowych zajęć edukacyjnych. Z uwagi na fakt, iż udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej to temat bardzo obszerny, zawężę go skupiając się wyłącznie na tym, w jaki sposób czytać opinie uczniów zagrożonych ryzykiem dysleksji oraz dysleksją rozwojową, dysgrafią, dysortografią oraz dostosowywać sposoby i metody pracy dla tych uczniów.
Kiedy czytam po raz pierwszy opinię ucznia podkreślam:
-mocne strony ucznia- na kolor zielony
-słabe strony, zaburzone funkcje-na kolor czerwony
Ułatwia mi to zróżnicowanie ich i skupianie się na tym:
- w jakich obszarach uczeń nie ma trudności, na czym warto się skupić, wzmacniać, wykorzystać w codziennej pracy z uczniem,
- czego dotyczą zaburzone funkcje, słabe strony jego funkcjonowania jako ucznia by móc dostosować metody pracy do jego potrzeb i możliwości.
Należy pamiętać, że dostosowanie sposobów oraz metod pracy nie oznacza obniżenie realizacji podstawy programowej.
Poniżej podaję kilka przykładów dostosowań w zakresie zaburzenia poszczególnych funkcji oraz tego jak wygląda sporządzony przeze mnie dla każdego ucznia dokument. Zapisane rodzaje zaburzonych funkcji pochodzą z opinii jakie otrzymują moi uczniowie.
Pieczęć szkoły
DOSTOSOWANIE WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH DO INDYWIDUALNYCH POTRZEB UCZNIA W ROKU SZKOLNYM ……………
na podstawie opinii PPP…. (numer opinii) w sprawie specyficznych trudności w uczeniu się ………………..(dysleksja/ dysgrafia/dysortografia)
IMIĘ I NAZWISKO UCZNIA: ………………….
Klasa: ………………………
Rodzaj zaburzonych funkcji |
Sposób dostosowania wymagań |
Tempo czytania powolne, proces czytania zaburzony. Zaburzenia intonacji i rytmu czytania, pomijanie znaków przestankowych, zamiana końcówek wyrazów, niedokładne czytanie wyrazów, trudności w rozumieniu dłuższych tekstów, w tym literackich |
– pozwolić pisać wyrazy sylabami, -czytać chóralnie- razem z uczniem tekst- by śledził go wzrokiem (skupienie się na słowie czytanym i pisanym), -podczas czytania tekstu, w tym tekstów źródłowych- dzielić na mniejsze fragmenty i sprawdzać stopień jego rozumienia, stosować piktogramy ułatwiające zapamiętywanie, -sprawdzić stopień rozumienia polecenia przez ucznia, -zmniejszać ilość tekstu w stosunku do grupy, – czytać fragmentami, -przygotowywać notatki w formie graficznej, -wydłużyć czas pracy podczas sprawdzianów, kartkówek “pięciominutówek”, odpytywać lub dopytywać ustnie, -sporządzać notatki graficzne po przeczytaniu wydzielonego fragmentu testu, -stosowanie bezszeryfowej czcionki typu ARIAL |
Opuszczanie liter oraz wyrazów w zapisie zdania, nieprawidłowa pisownia wyrazów (łączność i rozłączność), mylenie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, błędy w zapisie głosek nosowych (om,on,oł, ij,ji, ii) liter o podobnym kształcie, pomijanie drobnych elementów liter, błędy w pisowni (ortograficzne) i interpunkcyjne, błędy w pisowni wielkiej litery wpływa to na trudności w pisaniu ze słuchu oraz samodzielnym pisaniu |
-przypominanie uczniowi by podczas samodzielnego pisania dzielił poszczególne wyrazy na sylaby co ułatwia pisanie -podczas przepisywania i popełnianych przy tym błędów zaznaczać miejsca popełnianego błędu poprzez stosowanie znaku “v” pod błędem, aby uczeń sam spróbował dokonać korekty -podczas pisania dat/ wzorów/obliczeń matematycznych sprawdzić ustnie poprawność odpowiedzi (dotyczy sytuacji kiedy uczeń zamienia miejscami cyfry typu 23 na 32), -podczas pracy na lekcji pozwolić na pracę ze słownikiem ortograficznym, a w przypadku popełniania błędów podczas pisania z pamięci/ze słuchu zapytać ustnie ze znajomości zasad ortograficznych -w przypadku trudności w redagowaniu wypowiedzi pisemnych pomagać poprzez tworzenie schematów pracy a następnie uczyć podobnego planowania kompozycji wypowiedzi (wstęp, rozwinięcie, zakończenie) -oceniając prace pod kątem ortograficznym ustalić w jakim zakresie będzie podlegała ona ocenie, np.: jedna wybrana zasada ortograficzna, która aktualnie jest szczegółowo opracowywana na lekcjach j. polskiego; w przypadku braku tego typu ćwiczeń skonsultować się z pedagogiem szkolnym jaka zasada aktualnie jest utrwalana na zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych Nie utrwalać znajomość zasad ortograficznych poprzez stosowanie tekstów z lukami. |
Obniżona strona graficzna pisma |
-w razie potrzeby zaznaczanie miejsca, które jest nieczytelne i zapytać słownie – w przypadku nieprawidłowego chwytu narzędzia pisarskiego- poprosić o zakup ołówka/pióra profilowanego (zalecane z serii Griffix firmy Pelikan) -pozwolić na pisanie pismem drukowanym(wielkimi literami) -pozwolić na pisanie komputerowe |
Obniżona koordynacja wzrokowo-ruchowa, obniżona grafomotoryka, wizualizacja przestrzenna |
-podczas przepisywania tekstów i błędach w pisowni/ nieczytelnym piśmie odpytywać ustnie zaznaczając miejsca nieczytelne do wyjaśnienia ustnego, -pozwolić na pismo drukowane/ komputerowe, -na zajęciach wychowania fizycznego oceniać za włożony wkład a nie za efekt końcowy, -ćwiczenie wykonuje uczeń jako ostatni po obserwacji rówieśników, -wcześniej zaprezentować ćwiczenie- przez nauczyciela lub ucznia, -w przypadku metody stacyjnej/toru przeszkód wykonuje ćwiczenia po wcześniejszym przejściu poszczególnych stacji/ trasy -w przypadku zadań związanych z wizualizacją przestrzenną- matematyka, plastyka…dopytywać ustnie, pozwolić na ruch ciała i obrót pracy, |
Słaba koncentracja uwagi |
-przed wywołaniem ucznia do odpowiedzi uprzedzić o tym fakcie poprzez wcześniejsze poinformowanie go o tym typu: Paweł, po Hani ty odpowiesz na pytanie, zastanów się już teraz nad odpowiedzią -stolik ucznia powinien być usytuowany blisko nauczyciela -stosować przerwy śródlekcyjne, np.: poprzez pomoc nauczycielowi w drobnych czynnościach klasowych- rozdanie prac uczniom, przełączenie funkcji tablicy, zawieszenie prac uczniowskich… -formułować proste, krótkie komunikaty typu: „ zawieś prace”, „wyciągnij podręcznik” -stosować dodatkowe objaśnienia wykorzystując proste rysunki na tablicy/ na kartce/ mapy myśli, -upewnić się co do zrozumienia polecenia przez ucznia prosząc by powiedział co ma zrobić: „przypomnij co teraz zrobisz”, -przypomnieć uczniowi o wykonaniu zadania/ przećwiczyć, -podzielić zadanie złożone na mniejsze fragmenty (etapowo), -zmniejszyć ilość tekstu/ zadania w stosunku do grupy |
Obniżona pamięć krótkotrwała, w tym materiał podawany drogą słuchową. |
-dać więcej czasu do zastanowienia nad odpowiedzią, -zwiększenie czasu na zadania w przypadku testu, kartkówki, sprawdzianu lub obniżenie ilości zadań w stosunku do grupy, -zadania o charakterze mniej złożonym- może być ich więcej ale krótsze i prostsze w treści, – w przypadku zajęć ruchowych- utrwalenie znajomości poszczególnych sekwencji ruchów, powtarzanie po kimś a nie jako pierwsza osoba; pokazać wcześniej ćwiczenie lub uczeń powoli wykonuje całość złożonych ruchów „ na próbę” -podczas lekcji wspierać się materiałem obrazkowym-piktogramy, mapy myśli, zwrócić uwagę, aby uczeń sam je wykonywał z tego co było na lekcji, -dodatkowo objaśnić, wykonać notatkę wizualną dotyczącą omawianych zagadnień, -dopilnowanie by uczeń sam wykonał notatkę wizualną dotyczącą omawianych treści, |
Trudności w rozumieniu poleceń złożonych |
-krótkie komunikaty typu: „podręcznik strona 32” -zapisanie kolejnych etapów pracy na kartce- tekst/ proste piktogramy/komiks/kolejne etapy w punktach |
Lęk na niepowodzenia szkolne, mała komunikatywność na zajęciach |
-wyjaśnić poszczególne pojęcia, zadania do wykonania, -posiłkować się przy wyjaśnianiu piktogramami, notatką graficzną, komiks -wydłużyć czas |
Obniżona synteza literowa dłuższych wyrazów |
-podczas wypowiedzi pisemnych prosić by uczeń zapisywał wyrazy sylabami -podczas sprawdzania prac i trudnym do odczytania wyrazie upewnić się co do tego co uczeń miał na myśli pisząc dany wyraz-odpowiedź ustna |
Obniżony nieznacznie zasób słownika czynnego |
-podczas wypowiedzi ustnych i pisemnych pozwolić na korzystanie ze słowniczka wyrazów pomocniczych sporządzonego wspólnie z uczniem, słownika wyrazów bliskoznacznych -stosować teksty z lukami i wybór poprawnych odpowiedzi do uzupełnienia podanych poniżej pod danym tekstem |
Niewłaściwe odtwarzanie kształtu liter oraz niewłaściwe połączenia |
– pozwolić na odczytywanie przez ucznia nieczytelnych fragmentów, – pozwolić na pisanie komputerowe lub pismo drukowane |
Zdolności planowania poniżej przeciętnej |
-wspierać się rysunkami, uszczegółowieniem w punktach informacji ważnych/ kolejnych etapów, -wspólnie z uczniem ustalić kolejność wykonywanych czynności w prosty sposób (krótkie hasła-komunikaty), posiłkować się sketchnotkami |
Obniżony poziom umiejętności związanych z różnicowaniem danych spostrzeżeniowych, szczegółów istotnych od nieistotnych |
-zaznaczanie/ wskazywanie miejsc, na które uczeń ma zwrócić szczególną uwagę -wybór szczególnie ważnych fragmentów i skupienie się ucznia wyłącznie na nich, analiza poszczególnych fragmentów |
Funkcje słuchowe na poziomie niskim (analiza, synteza, świadomość fonologiczna) |
-podczas pisania kontrolować by uczeń pisał sylabami |
Zaburzony sposób definiowania i rozumienia pojęć |
-wyjaśniać niezrozumiałe zwroty, -proste komunikaty, zdania proste, zamiast złożonych typu: „prokrastynacja to zjawisko oznaczające odkładanie poszczególnych zadań w czasie” uprościć „prokrastynacja to odkładanie wszystkiego na później” -podczas wyjaśniania pojęć stosować sketchnotki, piktogramy, mapy myśli, objaśniać zjawiska rozpisując w punktach |
Ponadto: Wykorzystywać mocne strony uczennicy, także te opisane w w/w opinii. Motywować i wspierać.
Podane przeze mnie rodzaje zaburzonych funkcji nie wyczerpują oczywiście całkowicie tematu, jednak mam nadzieję, że informacje te będą dla Państwa pomocne podczas pisania dostosowań wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów przyczyniając się przy tym do ich rozwoju, ułatwią im funkcjonowanie na lekcji, przez co nauka nie będzie dla nich zmorą.
Nie zapominajmy, że najważniejsze jest by przestrzegać na zajęciach/ lekcji zapisów i dostosowań tych wymagań dla konkretnych uczniów. Jeśli natomiast się nie sprawdzą, ważne jest by je na bieżąco modyfikować. By słowa „w trosce o dalszy rozwój i dobro ucznia” nie stały się pustym sloganem.
Należy do społeczności Superbelfrzy RP. Trenerka Asów Internetu Fundacji Szkoła z Klasą. Pracuje w Szkole Podstawowej im. Andrzeja Skupnia–Florka w Gliczarowie Górnym.
- (Między)szkolne wycieczki - 27 listopada 2024
- Świąteczne spotkanie klasowe inaczej cz.2 - 17 listopada 2024
- Podążać za uczniemczyli o co konkretnie chodzi? - 28 września 2024