Akademia Młodego SuperBelfra – Dostosowanie wymagań edukacyjnych w pracy z uczniami ze SPE

Zgodnie z Rozporządzeniem MEN z dnia 16 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, nauczyciel dostosowuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. Zatem każdy nauczyciel na podstawie analizy dokumentacji ucznia, jego wytworów, analizy sprawdzianów, postępów, ale także na bazie obserwacji i konsultacji z innymi nauczycielami i specjalistami dostosowuje wymagania edukacyjne. Podstawowym celem dostosowania wymagań jest przede wszystkim wyrównanie szans edukacyjnych uczniów oraz zapobieganie wtórnym zaburzeniom sfery emocjonalno-motywacyjnej.

Dostosowanie polega przede wszystkim na modyfikacji procesu edukacyjnego, umożliwiającego uczniom sprostanie wymaganiom.

Obszary dostosowania obejmują:

– warunki procesu edukacyjnego tj. zasady, metody, formy, środki dydaktyczne,

– organizację nauczania (np. posadzenie ucznia słabosłyszącego w pierwszej ławce),

– warunki sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności (metody i formy sprawdzania i kryteria oceniania).

Dla kogo zatem konstruujemy dostosowania?

dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – na podstawie tego orzeczenia oraz ustaleń zawartych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym,
posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania – na podstawie tego orzeczenia;
posiadającego opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się lub inną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej,w tym poradni specjalistycznej, wskazującą na potrzebę takiego dostosowania – na podstawie tej opinii;
nieposiadającego orzeczenia lub opinii wymienionych w pkt 1–3, który jest objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole – na podstawie rozpoznania indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia dokonanego przez nauczycieli i specjalistów;
posiadającego opinię lekarza o ograniczonych możliwościach wykonywania przez ucznia określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach wychowania fizycznego – na podstawie tej opinii.

Dostosowania konstruowane przez nauczycieli powinny dotyczyć głównie form i metod pracy z uczniem, zdecydowanie rzadziej treści nauczania.

Nie mogą polegać na takiej zmianie treści nauczania, która powoduje obniżanie wymagań wobec uczniów z normą intelektualną. Nie oznaczają pomijania zagadnień zawartych w podstawie programowej, tylko ewentualne realizowanie ich na poziomie wymagań koniecznych lub podstawowych.

Nie mogą prowadzić do zejścia poniżej podstawy programowej, a zakres wiedzy i umiejętności powinien dać szansę uczniowi na sprostanie wymaganiom kolejnego etapu edukacyjnego.

Przykłady zapisów dostosowań, które ułatwią pracę z uczniem ze SPE.

Nie odpytywanie ucznia z czytania głośnego przed zespołem klasowym.
Dzielenie zadań na etapy.
Przygotowywanie i wykorzystywanie wklejek z dłuższymi notatkami.
Wizualizacja treści i poleceń.
Możliwość przeliczania i wykonywania zadań na konkretach.
Naukę wiersza rozłożyć na fragmenty i zezwolić na zaliczanie częściami.
Pozwalanie uczniowi na zapoznanie się z lekturą za pomocą audiobooków.
Przygotowywanie planów aktywności i krótkich instrukcji.
Odwoływanie się do znanych uczniowi sytuacji z życia.
Pokazywanie użyteczności poznawanych treści.
Praca z szablonami i schematami zadań.

Przykłady dostosowanych materałów inyteraktywnych wukonanych w aplikacji genially: https://www.specjalni.pl/2020/11/zestaw-cwiczen-na-zajecia-rewalidacyjne.html#more

Rys. 1 Opis postaci, dostosowany szablon.

Fantastycznym sposobem na dostosowanie są gry planszowe i plansze spinnerów, których w swoich zasobach mamy już sporo.

Rys. 2 Przykładowy spinner

Nasze karty spinnerowe do pobrania tutaj:

https://www.specjalni.pl/2020/03/spinnerowe-utrwalanie-wiedzy-karty-pracy.html#more

Szablon do pobrania tutaj: https://www.specjalni.pl/2019/09/w-ramach-projektu-pisac-kazdy-moze.html#more

Skutecznym sposobem na dostosowanie wymagań są spersonalizowane i dostosowane karty pracy, zadania i ćwiczenia. Dużym ułatwieniem są bezpłatne generatory kart pracy, które pozwalają na przygotowanie zadań na miarę możliwości ucznia.

My w szczególności rekomendujemy:

eduazabawy: https://www.specjalni.pl/2019/06/generatory-dyplomow.html#more
Senteacher:
mapy: https://www.specjalni.pl/2019/08/mapa-polski-generator.html#more
krzyżówki i wykreślanki: https://www.specjalni.pl/2020/03/krzyzowki-obrazkowe-wiosenne-kwiaty.html#more
karty bingo: https://www.specjalni.pl/2018/12/nauka-przez-zabawe-z-bingo.html#more
dobble: https://www.specjalni.pl/2019/07/wakacyjne-dobble.html#more
fiszki: https://www.specjalni.pl/2020/01/miesiace-etykiety-generator.html#more
awatary: https://www.specjalni.pl/2019/12/dzieci-uwielbiaja-avatary-ktore-coraz.html#more
spinnery: https://www.specjalni.pl/2019/02/generator-plansz-spinnerowych.html#more

Zyta Czechowska– Nauczycielka Roku 2019. Współautorka książki “Jak nie zgubić dziecka w sieci?”. Właścicielka i dyrektorka Niepublicznego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli- Zyta Czechowska specjalni.pl. Absolwentka UAM w Poznaniu, na kierunku pedagogika specjalna, od 25 lat terapeuta i nauczyciel w szkole specjalnej.Pasjonatka nowoczesnych technologii. Współautorka projektu sieci współpracy nauczycieli „ SPEcjalna edukacja cyfrowa” i autorka wielu branżowych publikacji. Laureatka ogólnopolskich konkursów edukacyjnych. Prowadzi warsztaty i szkolenia Rad Pedagogicznych. Współprowadzi bloga edukacyjnego www.specjalni.pl. Ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli. Trenerka Cyfrowego Dialogu i programu #SuperKoderzy w zakresie programowania i TIK. Należy do społeczności Superbelfrzy RP. Trenerka Umiejętności Społecznych. W 2017 r. otrzymała Nagrodę Ministra Edukacji Narodowej za szczególne osiągnięcia edukacyjne i wychowawcze. Trenerka Asów Internetu i Fundacji Szkoły z Klasą. Posiada tytuł Microsoft Innovative Educator Expert, nadawany przez firmę Microsoft najbardziej innowacyjnym nauczycielom na świecie. Jest czynną Ambasadorką programu eTwinning i Genially Polska. Ambasadorka Dell Technologies. Członkini Rady Programowej Fundacji Orange oraz Szkoły w Chmurze.

Jolanta Majkowska – nauczyciel dyplomowany z 30 letnim stażem, wicedyrektor Zespołu Szkół Specjalnych w Kowanówku. Absolwentka Wydziału Historycznego Uniwersytetu im. A.Mickiewicza w Poznaniu oraz studiów podyplomowych z informatyki i języka polskiego. Od lat wdraża nowoczesne technologie w szkole specjalnej. Współautorka projektu sieci współpracy nauczycieli ,,Czas TIKa”. Autorka licznych artykułów i publikacji na temat innowacyjnych metod i technik nauczania, prelegentka na ogólnopolskich konferencjach. Trenerka programu Mistrzowie Kodowania, autorka ścieżki dla szkół specjalnych w programie Fundacji Orange #SuperKoderzy propagującym programowanie. Laureatka ogólnopolskich konkursów. Autorka i współautorka programów autorskich, projektów, stron internetowych oraz innowacji pedagogicznych. Współautorka bloga propagującego wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych i kreatywnych pomocy dydaktycznych w nauczaniu dzieci niepełnosprawnych intelektualnie specjalni.pl. Ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli. Należy do społeczności Superbelfrzy RP. W 2017 r. otrzymała Nagrodę Ministra Edukacji Narodowej za szczególne osiągnięcia edukacyjne i wychowawcze.