Drogie Koleżanki i Koledzy…
otrzymujemy od Was wiele zapytań i próśb o wsparcie w kontekście nauczania zdalnego dzieci niepełnosprawnych intelektualnie. Prosicie o rady i wskazówki dotyczące organizacji takiego nauczania. Wszyscy wyrażacie opinię, że jest to niezwykle trudny obszar do zorganizowania, stąd narastające obawy.
WIĘCEJ NA NASZYM BLOGU WWW.SPECJALNI.PL
Nie chcemy pouczać, nakazywać, czy też stawiać się w roli ekspertek, bo to niezwykle trudny temat, który nie wymaga sztampy i szablonu, ale indywidualnego podejścia każdego nauczyciela. Mamy dla Was jednak kilka wskazówek, które nam pomagają w organizacji tej trudnej sytuacji i być może przydadzą się Wam.
Pamiętajcie jednak, że nie ma złotego środka i jednego słusznego rozwiązania. Specyfika naszej pracy i funkcjonowania szkół specjalnych jest tak różna, że aby właściwie i efektywnie zorganizować proces zdalnego nauczania potrzeba po pierwsze spójności, planowości, korelacji i współpracy wszystkich nauczycieli. Nie da się przejść przez to samodzielnie, bo prędzej czy później napotkamy ścianę. Dajmy szansę dyrektorom na zaplanowanie i zorganizowanie systemu najbardziej odpowiedniego dla danego typu szkoły i warunków jakie szkoła posiada. Większość nauczycieli i szkół nie pracowała w ten sposób, więc nagle nie stanic się w tydzień szkołą w chmurze. Nie stanie się i nie musi. Nie popadajmy w niebezpieczny nurt tworzenia festiwalu narzędzi i aplikacji, a następnie wysyłania bez głębszej refleksji dzieciom.
Naszym głównym zadaniem jest informowanie i podpowiedź rodzicom tego gdzie dostępne są informacje i materiały, które mogą wykorzystać z uczniami. Skupmy się na przekazie tygodniowym, ustaleniu współpracy na tydzień, a nie wysyłajmy zadań każdego dnia. Dostosujmy też ilość treści i zadań dla konkretnego ucznia.
Po pierwsze….RODZICE!
Nawiążcie kontakt z Rodzicami. To oni są istotnym elementem naszej współpracy i gwarancją efektywności podjętych działań. Bez Rodziców niczego nie uda nam się zorganizować i wdrożyć. To oni są naszymi “przekaźnikami” i sprzymierzeńcami w relacjach i kontaktach z naszymi uczniami. Bez nich nie uda się nic…
Zastanówmy się wspólnie z nimi jaka forma kontaktu będzie dla ucznia i dla nas najlepsza. Jakim sprzętem dysponują i czy w ogóle jest możliwa bezpośrednia komunikacja. Poprośmy o pomoc i wsparcie. Ustalmy formę, czas i sposób kontaktu. Zastanówmy się wspólnie na ile możemy prosić ich o pomoc, ile czasu mogą poświęcić na bezpośrednią pracę z dzieckiem i wdrożenie naszych wskazówek. Czy jest szansa na wykonywanie naszych zadań i udzielanie przez nich informacji zwrotnej. Weźmy pod uwagę to, że w domu może być kilkoro dzieci, które też potrzebują ich wsparcia i dostępu do sprzętu komputerowego czy materiałów i przyborów szkolnych, które zostały w klasie. Potraktujmy ten czas nie tylko jako konieczność realizacji zadań, ale na odnowienie kontaktów, głębsze poznanie, czas na rozmowy i wzajemne wsparcie. Nie zadania do wykonania odgrywać będę w obecnej sytuacji największą rolę.
Po drugie…. SPRZĘT!
Zdajemy sobie sprawę, że nie każdy uczeń posiada w domu komputer. Nie wszyscy mają też internet. To samo dotyczy przecież nauczycieli. Jak zatem sprawić, by każdy uczeń miał równe szanse? Nie da się tego zapewnić z pewnością.
Wypośrodkujmy i zaplanujmy takie aktywności, do których bezpośredni dostęp do komputera nie jest koniecznością. Wykorzystajmy chociażby telefon, który ułatwi nam kontakt z naszym uczniem i jego rodzicami. Być może oburzą się niektórzy, że nie mają służbowych telefonów i nie zamierzają udostępniać prywatnego numeru. Mają do tego prawo. My jesteśmy jednak zdania, że są wyjątkowe sytuacje, w których naprawdę warto zrezygnować z dotychczasowych postanowień na rzecz dobra nas wszystkich. To jest moment, kiedy możemy uczłowieczyć też nasz zawód i postawić na inne niż do tej pory relacje. Stawiajmy oczywiście granice relacji, ale warto też w tym trudnym czasie postawić na inną formę kontaktu. Pokażmy uczniom i rodzicom, że my jesteśmy też ludźmi, rodzicami, też mamy obawy, ale w tym trudnym czasie jesteśmy razem i możemy na siebie liczyć. Czasami krótki kontakt telefoniczny, wysłany sms z pytaniem o zdrowie i samopoczucie może zdziałać więcej niż lekcje online. Nie wszyscy uczniowie zdają sobie sprawę z zaistniałej sytuacji, dla niektórych ta przerwa w nauce oznacza po prostu wakacje. Dla innych brak kontaktu z nauczycielem, czy kolegami z klasy może okazać się traumatycznym przeżyciem. Postarajmy się jak najszybciej skontaktować z uczniami i w miarę możliwości wyjaśnić tę sytuację. Zapewnijmy o naszej obecności, o pamięci i o tym, że nadal są dla nas ważni. Być może rodzicom uda się zdobyć numery telefonów do innych uczniów, rodziców i warto, by mieli ze sobą kontakt chociaż telefoniczny. Nie zapomnijmy w tym trudnym czasie o tych uczniach, którzy na co dzień są wycofani, mniej aktywni, nie mają dobrych relacji z innymi uczniami, aby nie czuli się wykluczeni jeszcze bardziej.
Po trzecie….RELACJE!
Wbrew pozorom nie nauka i realizacja podstawy programowej nie jest teraz najważniejsza dla naszych dzieci. Zadbajmy o ich komfort psychiczny. Dla każdego dziecka, szczególnie w młodszym wieku szkolnym nowa, dotąd nieznana sytuacja, której skutkami może być zagrożenie zdrowia i życia może sprawić, że towarzyszyć jej będzie lęk i poczucie zagrożenia. Nie lekceważmy tych emocji i starajmy się je na bieżąco rozwiewać. Dajmy szansę na zadawanie pytań i swobodną rozmowę, która może ukoić napięcie spowodowane niewiedzą, ale także zbyt dużym nasileniem informacyjnym. To co dla nas wydaje się mało istotne, u dzieci może powodować lęk, histerię, symulowanie choroby, by zwrócić na siebie uwagę, wzrost temperatury ciała, a nawet zachowania niepożądane. Pamiętajmy też o naszych postawach, emocjach, które uczniowie bacznie obserwują. To, jak komunikujemy się z nimi, wyjaśniamy trudne tematy jest dla nich papierkiem lakmusowym powagi sytuacji. Nie okłamujmy ich, nie demonizujmy, ale też nie lekceważmy ich obaw, po prostu wyważajmy nasz przekaz.
Wbrew pozorom uczenie się nie jest teraz najważniejsze, ale z pewnością jest też znaczącym elementem wsparcia dzieci i stworzenia namiastki normalności. Dlatego warto, aby racjonalizować i ograniczać zadania. Nie dopuśćmy do sytuacji, że zarzucimy teraz uczniów licznymi zadaniami i ćwiczeniami. To dla nich trudny czas. Skupmy się raczej na dozowaniu zadań i jeśli już na ich kreatywnej formie. Ustalmy z dziećmi plan dnia. Jasno należy wyznaczyć czas na lekcje, czas na zabawę i czas na wspólne np. oglądanie filmów, gry planszowe, czy nawet prace domowe.
Po czwarte…. DOSTOSOWANE MATERIAŁY I AKTYWNOŚCI
W pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, a w szczególności z dziećmi niepełnosprawnymi intelektualnie bazujemy na ich mocnych stronach, poprzez praktycznie, aktywne działanie wykorzystujemy to co dzieje się tu i teraz. Uczymy na materiale konkretnym, wielozmysłowo bazując na doświadczaniu. W wielu przypadkach istotne jest alternatywny sposób komunikacji oparty o piktogramy. Przekaz słowny, nie przyniesie w tym przypadku żadnego skutku. To wszystko sprawia, że my pedagodzy specjalni jesteśmy pełni obaw o to, jak zorganizować zdalne nauczanie biorąc pod uwagę te wszystkie uwarunkowania.
Słowem klucz okazuje się tutaj INDYWIDUALIZACJA.
Spersonalizowane podejście do ucznia ma bezpośrednie przełożenie na organizowanie nauczania zdalnego w kontekście każdego ucznia. Rekomendujemy zatem spokój, zdroworozsądkowe podejście do tematu i nowej rzeczywistości, w której się znaleźliśmy. To my pedagodzy specjalni działając w oparciu o akty prawne mamy nie tylko prawo, ale i obowiązek samodzielnie decydować o tym w jakiej formie, w jakim zakresie i jak będziemy dostosowywać nie tylko warunki pracy z naszymi uczniami, ale również jak będziemy realizować podstawę programową. Dlatego jesteśmy przekonane, że mając dotychczasowe doświadczenie, bazując na sprawdzonych metodach, działaniach, dostępnych materiałach, rozsądku i wypracowanych sposobach pracy poradzimy sobie i realizować będziemy na spokojnie podstawę programową. Pamiętajcie, że nie każdy uczeń musi tyle samo w tym samym czasie i tak samo jak inni.
Po piąte ….PODSTAWA PROGRAMOWA
Podstawa programowa dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym jest na tyle ogólna, szeroka, spójna z funkcjonowaniem w codziennej rzeczywistości, że właściwie nie ma żadnego problemu, by ją realizować. Każda nasza propozycja i aktywność ucznia wpisze się w jej treści.
Jeśli chodzi o uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną, to oczywistą jest rzeczą, że realizują te same treści z poszczególnych przedmiotów co ich koledzy, ze szkół ogólnodostępnych, ale forma realizacji jest dostosowana do maksymalnych możliwości uczniów. Jakie są to możliwości decydują nauczyciele, którzy znają najlepiej swoich uczniów. Bazujemy zatem na mocnych stronach uczniów, wykorzystujemy dostępne w domu przedmioty i sprzęty, a z pewnością z powodzeniem tę podstawę zrealizujemy- chociaż nie ona jest teraz najważniejsza i ogóle w tak trudnej sytuacji powinniśmy o niej pamiętać. Rozumiemy jednak obawy nauczycieli, którzy martwią się też o swój byt, który jest związany z jej realizacją właśnie. ( Za chwilę pewnie będzie trzeba dokumentować oficjalnie jej przebieg). Zapamiętajmy, że życie to nie podstawa programowa, to nie kartkówka, to nie lektura, czy sprawdzian. Życiem jest nasz stan emocjonalny, poczucie bezpieczeństwa i wspólnota, której namiastkę w każdym działaniu starajmy się stworzyć. Uspokójmy przede wszystkim naszych uczniów, nauczmy ich radzić sobie ze stresem, planować czas wolny i aktywnie działać. Nikt kto się boi, kto się stresuje i jest pełen lęku nie będzie w stanie niczego się nauczyć.
Po szóste….. OCENIANIE
Dla przypomnienia: Każda szkoła ma swoje zasady oceniania, które ustaliliśmy na podstawie możliwości naszych uczniów i specyfiki naszej pracy. Uczniowie niepełnosprawni intelektualnie w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz uczniowie w edukacji wczesnoszkolnej mają oceny opisowe, a za pomocą cyfry oceniamy uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną.
Pytacie bardzo często Państwo jak w takiej wyjątkowej i trudnej sytuacji oceniać uczniów, obawiacie się, że dzieci mogą w domu spisywać zadania, że ktoś może im pomagać w ich rozwiązaniu, więc ocena nie będzie adekwatna do stanu faktycznej wiedzy.
Naprawdę? Czy dla nas nauczycieli, rodziców, pedagogów ocenianie uczniów powinno być teraz najważniejszą rzeczą? Czy nie lepiej swojej energii przeznaczyć na budowanie relacji, rozwijanie umiejętności współpracy, kształtowanie konkretnych kompetencji kluczowych, na które nie zawsze jest czas i możliwość w szkole. Nie ocena jest sensem edukacji, ale umiejętności i kompetencje. Relacje, umiejętność funkcjonowania w społeczeństwie, rozwój zainteresowań, przyrost umiejętności manualnych, samoobsługowych. Ocenić można nie tylko sprawdzian, ale także postawę dziecka, zaangażowanie, wysiłek który wkłada w zdobywanie nowych umiejętności, nawet tych praktycznych, które ułatwiają codzienne ich funkcjonowanie. Nie zapomnijmy też o elementach Oceniania Kształtującego, o informacji zwrotnej, o kształtującej ocenie. Pozostawiamy to Państwa indywidualnej OCENIE….:)
Po siódme….WSPÓŁPRACA I WZAJEMNA POMOC
Drogie Koleżanki i Koledzy, nie bójmy się prosić innych o pomoc. Nie wstydźmy się tego, że nie znamy takiej, czy innej aplikacji, że nie mamy pomysłu jak tę przestrzeń zagospodarować. Mamy prawo nie znać i nie wiedzieć. Są jednak obok nas nauczyciele, którzy mają większe doświadczenie w zakresie nowych technologii i mogą okazać się dla Was ogromnym wsparciem. Nie obrażajmy się na siebie, ustalmy wspólny plan działania. Nie wprowadzajmy kilku komunikatorów i platform, bo to spowoduje chaos i niezrozumienie. Powodzenia!
Przykłady aktywności na różnych przedmiotach
Co może zrobić nauczyciel, jakie materiały może udostępnić uczniom i jak zaplanować zdalne nauczanie?
Mamy wiele możliwości. W najlepszym przypadku jeśli możliwości intelektualne i sprzętowe naszych uczniów pozwalają na to, możemy zorganizować on-linową lekcję włączać się z naszymi uczniami online poprzez platformy edukacyjne, aplikacje, czy komunikatory. Przykładem takiego programu mogą być Teamsy na platformie office 365, lub whereby, którego opisałyśmy tutaj:
http://www.specjalni.pl/2020/03/wirtualna-klasa-lekcja-online-krok-po.html#more
Możemy nagrać tutoriale, lekcje wideo, które wyślemy naszym uczniom. Pozwolą one na odsłuchanie i obejrzenie lekcji, w której nie tylko udostępnimy linki do interaktywnych ćwiczeń, ale wprowadzimy do tematu, objaśniamy nowe zagadnienia i stworzymy namiastkę kontaktu. Przykładem programu, który może posłużyć nam do nagrania tutorialu, czy screencastu jest opisany przez nas na blogu Screencasting, o którym poczytasz TUTAJ
Jeśli nie mamy możliwości bezpośredniego łączenia się online i przygotowywania tutoriali to wykorzystajmy nasz telefon do tego, aby nagrywać krótkie wiadomości dla naszych uczniów. Filmiki, które za pośrednictwem dziennika elektronicznego, poczty elektronicznej lub komunikatorów przekażemy naszym uczniom. Pamiętajmy także, że mamy możliwość nagrywania wiadomości głosowych. Czasami taka krótka wiadomość może zdziałać więcej niż tysiące napisanych zdań i poleceń.
Możemy również napisać wiadomość sms, wysłać maila czy informację poprzez dziennik elektroniczny. Popularną formą aktywności wśród nauczycieli jest wysłanie linków do ćwiczeń interaktywnych, albo informacji o treści: proszę wypełnić ćwiczenia od strony 34….56. Tylko, czy to jest forma nauczania i czy ona jest w ogólne efektywna?
My wszyscy stoimy przed dylematem jak zorganizować chociaż namiastkę zdalnego nauczania naszym uczniom. Co zaproponować dzieciom i rodzicom, by było nie tylko możliwe do wykonania, atrakcyjne dla nich, mobilizujące do pracy, ale jeszcze efektywne.
Tu znowu nie ma cudownego i jedynego rozwiązania. Zależne jest to w pełni od możliwości sprzętowych dzieci, możliwości współpracy rodziców, świadomości ich potrzeb i determinacji nas wszystkich. Nie bójmy się wykorzystywać materiały sprawdzone, takie które już kiedyś opracowaliśmy. Edukacja zdalna nie oznacza, że wykorzystujemy tylko interaktywne zasoby, wręcz przeciwnie poprzez kontakt online możemy uczyć zarówno bazując na tradycyjnych jak i cyfrowych materiałach.
Proponujemy kilka aktywności, które naszym zdaniem są na tyle atrakcyjne i nieinwazyjne, że jesteśmy je w stanie wdrożyć. Wybór zależy od możliwości intelektualnych uczniów. Najważniejszy jest jednak spokój i rozsądek. Wbrew powszechnemu pędowi my podejdźmy do tematu racjonalnie.
Funkcjonowanie osobiste i społeczne:
–Korzystajmy z aplikacji i interaktywnych ćwiczeń do utrwalania wiadomości, jeśli ktoś je zna i potrafi z nich korzystać.
-Stwórzmy dla uczniów elektroniczne książeczki, w których zamieścimy ważne informacje, zdjęcia, instrukcje czy pliki niezbędne do poznania tematu. Książeczkę możemy udostępnić uczniom za pomocą linku. Przykłady takich książeczek.
-Przygotujemy wirtualne tablice, takie padlet czy wakelett, na których zamieszczać będziemy uczniom karty pracy, ćwiczenia, filmy czy pliki głosowe.
-Wyślijmy pliki z odgłosami np. zwierząt, a na ich podstawie stwórzmy ich opisy.
-Poprośmy uczniów o stworzenie awatarków na podstawie naszej instrukcji, czy opisu. Mogą to być awatarki zrobione w aplikacji lub narysowane.
-Proponujemy wysłuchanie audiobooka z bajką, opowiadaniem i narysowanie rysunku na ich podstawie.
-Zaproponujmy pracę z kartami pracy, które można wydrukować lub przepisać i przerysować do zeszytu.
-Z wycinków z gazet uczniowie mogą tworzyć plakaty na temat różnych sklepów, świąt czy produktów.
-Wykorzystajmy kostki do gry do przeróżnych aktywności edukacyjnych.
-Wykorzystajmy papierowe miary do ćwiczeń TUTAJ
-Uczniowie mogą zrobić zdjęcia telefonem produktów spożywczych i je podpisać.
-Mogą zrobić plakat w aplikacji ze zdjęciami ubrań.
-Poprośmy o narysowanie komiksu na temat wybranej przygody lub treści czytanki.
-Uczmy dzieci zapisywania własnych danych teleadresowych.
-Proponujemy wirtualne spacery po galeriach.
-Ćwiczmy posługiwanie się pieniędzmi.
-Ćwiczmy odczytywanie godzin na zegarze.
-Rozmawiajmy o zwierzętach domowych, wykorzystajmy te co mamy w domu.
-Wykorzystujmy sytuację do podnoszenia kompetencji cyfrowych.
-Zachęcajmy do nauki wypisywania pocztówek i listów.
-Niech dzieci mierzą, ważą przedmioty w domu.
-Niech tworzą listy zakupów szacują ich ceny.
-Proponujemy przygotowanie wywiadu z rodzicami, rodzeństwem i dziadkami.
-Proponujemy prace w ogrodzie wcześniej utrwalając nazwy akcesoriów ogrodniczych.
Przysposobienie do pracy:
-Proponujmy, by przygotowali samodzielnie śniadanie,
-Uczniowie mogą przygotować obrazkowy jadłospis na cały tydzień.
-Namówmy ich do prasowania ubrań i samodzielnego ich ułożenia w szafie, a następnie na potwierdzenie niech zrobią zdjęcie.
-Wykorzystajmy ten wolny czas do doskonalenia umiejętności praktycznych w zakresie gospodarstwa domowego.
-Wyślijmy obrazkową instrukcję jak przygotować kanapki, jak pościelić łóżko, jak spakować walizkę, czy jak posegregować książki na półce niech uczniowie to wykonają, a następnie zrobią na dowód zdjęcie. Podczas rozmowy omówmy zadanie, co się udało co nie, co sprawiło trudności itd.
-Możemy zachęcać do samodzielnego przygotowywania posiłków na podstawie naszych instrukcji.
-Możemy zachęcić do przygotowywania stroików wiosennych.
Jeśli uczniowie mają dostęp do komputera mogą tworzyć np. elektroniczne komiksy.
-Proponujemy przygotowanie sklepiku w domu z produktów spożywczych.
Uczy nakrywania do stołu i posługiwania się sztućcami.
Zajęcia rozwijające kreatywność:
-Proponujemy przygotowywanie prostych pomocy dydaktycznych do usprawniania zaburzonych funkcji z elementów, które są w domu. Np. z klamerek, puszek, czy kartoników. Przykłady takich pomocy macie TUTAJ
-Zaproponujmy przygotowanie stroików świątecznych.
-Uczniowie mogą przygotowywać plakat na temat ulubionego sportowca czy wokalisty.
-Możemy zaproponować zajęcia z karaoke.
-Jeśli mamy połączenie zdalne możemy przygotować teleturniej muzyczny.
-Zaproponujmy przygotowanie pokazu mody z dostępnych w domu ubrań.
-Zaproponujmy kreatywne zabawy z wykorzystaniem kolorowych kubeczków.
-Możemy przygotować instrukcję i propozycję przygotowania przeróżnych mas sensoplastycznych.
Zajęcia rozwijające komunikowanie się:
-Proponujemy symulowanie rozmów z aktorami, muzykami i ich idolami.
-Przypomnijmy formy grzecznościowe.
-Rozwijamy słownictwo za pomocą kości opowieści.
-Grajmy w gry planszowe.
-Zaproponujmy grę w dobble.
-Grajmy w spinnery.
-Zaproponujmy nagrywanie wypowiedzi na telefon i poprośmy o ich wysłanie do nas.
-Proponujemy nagrywanie podcastów.
–Twórzmy chmury wyrazowe.
-Wykorzystajmy aplikacje do ćwiczeń wypowiedzi.
-Na podstawie naszych propozycji obrazkowych poprośmy o ćwiczenia oddechowe i artykulacyjne. -Możemy nagrać instrukcje wideo.
Wychowanie fizyczne:
-Wdrożmy tematy związane z higieną osobistą. Proponujmy wykonanie prezentacji, plakatu czy pracy plastycznej.
-Możemy zaproponować rozmowę na temat znanych sportowców. Przygotowanie na ich temat -podcastu czy nagrania filmiku. Możemy też wysłać filmik na temat sportowca.
-Zaproponujmy obejrzenie jakiegoś wydarzenia sportowego i opisania później zasad danej dyscypliny sportowej.
-Przygotujmy zestaw ćwiczeń na wideo do samodzielnej aktywności.
-Możemy przygotować poradnik na temat udzielania pierwszej pomocy.
-Propozycja ćwiczeń i aktywności ruchowej na podstawie wideo.
Aktywności terapeutyczne z pomocą rodziców:
-stymulacje polisenoryczne
-masażyki
-zabawy paluszkowe
-muzyka relaksacyjna
-ćwiczenia metodą Knilla
Zapraszamy do współtworzenia dokumentu z propozycjami Waszych aktywności, które zaproponujecie dzieciom, Tym z lekką jak i umiarkowaną i znaczną niepełnosprawnością. Udostępniamy dokument, każdy może wpisać swoja propozycję, powstanie dzięki temu baza dobrych praktyk. Propozycje automatycznie się zapisują.
Zestaw rekomendowanych przez nas stron i platform, które wykorzystasz w pracy z uczniami z SPE znajduje się TUTAJ
Print Friendly, PDF & Email
- 3 GRUDNIA- MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ - 29 listopada 2024
- Jak wygenerować piosenkę za pomocą AI? - 13 listopada 2024
- Edukacja patriotyczna i obywatelska przyjazna uczniom. Inspiracje i pomysły na zajęcia. - 24 października 2024