Praca w zróżnicowanej klasie

Praca w klasie, gdzie uczniowie reprezentują różne poziomy zdolności i mają różnorodne potrzeby edukacyjne, to duże wyzwanie dla każdego nauczyciela. Współczesna szkoła stawia przed pedagogami zadanie nie tylko przekazywania wiedzy, ale także dostosowania swojego podejścia tak, aby każdy uczeń miał możliwość osiągnięcia sukcesu. Głównym celem w zróżnicowanej klasie powinno być stwarzanie wszystkim uczniom sytuacji sprzyjających uczeniu się – czyli warunków do zaplanowanego i efektywnego działania oraz do koncentracji.  

Kilka zasad i strategii, które mogą pomóc w organizacji pracy w takiej klasie.

1. Indywidualizacja nauczania i dostosowanie wymagań

W zróżnicowanej klasie niezwykle ważna jest indywidualizacja nauczania, ale także dostosowanie metod, form pracy, stopnia trudności zadań, tempa pracy do możliwości i potrzeb każdego ucznia, rodzaju ćwiczeń, zadań, przygotowanych materiałów, ale także sposobów sprawdzania wiedzy i umiejętnosci.. 

Nauczyciel powinien:

• Oceniać indywidualne potrzeby: Regularnie przeprowadzać diagnozy i obserwacje, aby lepiej rozumieć potrzeby swoich uczniów.
• Tworzyć plany nauczania uwzględniające różnorodność potrzeb i możliwości: Opracowywać materiały i zadania na różnym poziomie trudności, aby każdy uczeń mógł pracować na swoim poziomie. Uwzględniać potrzebę alternatywnej komunikacji, komunikacji wspomagającej, podręczniki i materiały z powiększoną czcionką, materiały audio wideo, czy wizualizacje.
• Stosować różnorodne formy oceniania: Używać zarówno tradycyjnych metod oceniania, jak i alternatywnych, takich jak portfolio, prezentacje czy projekty, które pozwalają uczniom wykazać się na różne sposoby. Istotne będzie dopasowanie sposobów i form sprawdzania wiedzy. 

O ocenianiu dzieci ze SPE przeczytasz TUTAJ

O dostosowaniach przeczytasz TUTAJ

2. Grupy zróżnicowane i homogeniczne

Podział uczniów na grupy może być jednym z najbardziej efektywnych sposobów pracy w zróżnicowanej klasie. Warto stosować zarówno grupy zróżnicowane, jak i homogeniczne w zależności od celów lekcji:

• Grupy zróżnicowane: W takich grupach znajdują się uczniowie o różnych poziomach umiejętności. Tego typu grupy mogą wspierać współpracę i rozwój umiejętności społecznych, a także dają uczniom szansę na wzajemne wsparcie.
• Grupy homogeniczne: Grupy te mogą składać się z uczniów o podobnym poziomie zdolności lub potrzebach. W ten sposób nauczyciel może lepiej dostosować poziom trudności zadań i skupić się na specyficznych potrzebach grupy.

3. Zróżnicowane metody nauczania

Stosowanie różnorodnych metod nauczania pozwala lepiej dostosować się do potrzeb uczniów. Niektóre z nich to:

• Metody aktywizujące: Gry dydaktyczne, dyskusje, debaty, dramy czy metody projektu zachęcają do aktywnego udziału w zajęciach i angażują uczniów na różnych poziomach.
• Metoda „flipped classroom” lub odwróconej klasy: Uczniowie przygotowują się do zajęć samodzielnie w domu, co pozwala na bardziej zindywidualizowaną pracę na lekcji.
• Scaffolding: To metoda polegająca na stopniowym wprowadzaniu ucznia w nowe zagadnienia, budując różne ważne obszary do poznania i zrozumienia poprzez wsparcie nauczyciela, które jest z czasem redukowane, gdy uczeń staje się bardziej samodzielny.

O metodach aktywizujących przeczytasz TUTAJ

4. Technologia w służbie różnorodności

Technologia może być potężnym narzędziem wspierającym nauczanie w zróżnicowanej klasie. Oto kilka rozwiązań:

• Aplikacje edukacyjne: Narzędzia takie jak Kahoot!, Quizlet czy Duolingo mogą być dostosowane do różnych poziomów trudności, umożliwiając każdemu uczniowi naukę we własnym tempie.
• Platformy e-learningowe: Umożliwiają zindywidualizowane podejście do nauczania, dostarczając materiały i zadania dostosowane do poziomu ucznia. Wideolekcje, kursy, tutoriale i materiały do samodzielnej pracy i powtórek w domu.
• Tablice interaktywne i ekrany dotykowe: Ułatwiają pracę w grupach, pozwalają na dynamiczne zmiany w trakcie lekcji i wspierają uczniów o specjalnych potrzebach, np. poprzez większą wizualizację materiału.

Narzędzia nauczyciela i specjalisty w zróżnicowanej klasie. Przeczytasz o nich TUTAJ

0 pomocach i narzędziach pedagoga specjalnego przeczytasz TUTAJ

5. Nauczyciel współorganizujący i współpraca z innymi specjalistami

W pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych niezwykle ważna jest współpraca nauczycieli przedmiotu z nauczycielami współorganizującymi kształcenie i współpraca z innymi specjalistami, takimi jak psychologowie, pedagodzy specjalni czy logopedzi. Warto:

• Współorganizować kształcenie z nauczycielem współorganizującym: poprzez dostosowanie wymagań, wspieranie uczniów w trakcie bieżącej pracy, realizację zintegrowanych działań.

• Regularnie konsultować się ze specjalistami: Uzyskiwać porady dotyczące pracy z konkretnymi uczniami oraz wykorzystywać ich rekomendacje w codziennej pracy.
• Tworzyć zespoły interdyscyplinarne: Wspólne planowanie działań edukacyjnych i wychowawczych może przynieść bardziej spójne i efektywne rezultaty.

O zadaniach nauczyciela współorganizującego przeczytasz TUTAJ

O zadaniach  pedagoga specjalnego  przeczytasz TUTAJ

6. Budowanie pozytywnej atmosfery

W zróżnicowanej klasie szczególnie ważna jest atmosfera wzajemnego szacunku i akceptacji. Nauczyciel powinien:

• Kreować kulturę wsparcia i zrozumienia: Promować współpracę i wzajemną pomoc między uczniami.
• Podkreślać mocne strony każdego ucznia: Każde dziecko powinno czuć się wartościowe i zauważone.
• Rozwijać empatię: Wprowadzać tematy związane z różnorodnością i tolerancją, aby uczniowie uczyli się szanować różnice między sobą.

7. Współpraca z rodzicami

W pracy z uczniami w zróżnicowanej klasie niezwykle ważna jest współpraca z rodzicami. Rodzice mogą dostarczać cennych informacji o swoich dzieciach, co pomaga w tworzeniu środowiska, w którym każdy uczeń czuje się akceptowany i zrozumiany. Dzięki takiej współpracy można skuteczniej wspierać rozwój poznawczy i emocjonalny ucznia. 

Praca w zróżnicowanej klasie wymaga od nauczyciela dużej elastyczności i kreatywności. Kluczowe jest, aby nauczyciel dostosował metody nauczania do potrzeb uczniów, angażował ich w aktywną naukę, wykorzystywał technologie wspierające różnorodność oraz współpracował z innymi specjalistami. Dzięki temu każdy uczeń, niezależnie od swoich potrzeb, będzie miał szansę na rozwój i sukces w szkole. 

Jeśli potrzebujesz wsparcia w pracy z uczniami ze SPE, napisz do mnie!

• O mnie
• Inne wpisy

Zyta Czechowska

Zyta Czechowska- Nauczyciel Roku 2019, dyrektor i właściciel Niepublicznego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli, współautorka książki "Jak nie zgubić dziecka w sieci?". Absolwentka UAM w Poznaniu, na kierunku pedagogika specjalna, od 26 lat  terapeuta i nauczyciel w szkole specjalnej. Pasjonatka nowoczesnych technologii. Współautorka projektu sieci współpracy nauczycieli „ SPEcjalna sieć współpracy nauczycieli”, prowadzi warsztaty, szkolenia i Rady Pedagogiczne dla nauczycieli z zakresu stosowania i wdrażania TIK. Współprowadzi bloga edukacyjnego www.specjalni.pl. Ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli. Trenerka Cyfrowego Dialogu w zakresie programowania. Należy do społeczności Superbelfrzy RP. W 2017 r. otrzymała Nagrodę Ministra Edukacji Narodowej za szczególne osiągnięcia edukacyjne i wychowawcze. Posiada tytuł Microsoft Innovative Educator Ekspert, nadawany przez firmę Microsoft najbardziej innowacyjnym nauczycielom na świecie. Ambasadorka Programu eTwinning. Ambasadorka Dell Technologies.

Print Friendly, PDF & Email

Pozostałe wpisy Zyta Czechowska (Zobacz wszystkie)

• Dzień Chłopca- prezent od serca - 19 września 2024
• Jak rozmawiać z uczniami o sytuacjach kryzysowych, w tym o powodzi? - 18 września 2024
• Dostosowanie wymagań edukacyjnych w pracy z uczniami ze SPE - 15 września 2024